Το Αθήναιο (ή Αθήναιον) είναι χωριό της Τοπικής κοινότητας Αθήναιου της Δημοτικής ενότητας Βαλτετσίου του Δήμου Τρίπολης. Στην Τοπική κοινότητα Αθήναιου υπάγεται και ο οικισμός Μαρμαριά με τον οποίο αποτελούσε κοινότητα από το 1964 έως το 1998 οπότε εντάχθηκε στον Καποδιστριακό Δήμο Βαλτετσίου, μέχρι το 2010 όταν ο Δήμος Βαλτετσίου εντάχθηκε στον Καλλικρατικό Δήμο Τρίπολης. Η παλαιότερη ονομασία του ήταν "Αλύκα" ή "Αλήκα" (Αλή علی [τουρκ. πρώτο όνομα] + -ίκα [ελλ. επίθημα: για το σχηματισμό κυρίων ονόματων, υποκοριστικό]) και μετονομάστηκε σε Αθήναιον το 1928 (Φ.Ε.Κ. 193 τ.Α 1928).

Ιστορία

Ιστορικά στοιχεία για το Αθήναιον αναφέρονται από τον Παυσανία, που περιηγήθηκε την περιοχή το 174 μ.Χ. Αριστερά του Αθηναίου υπήρχε "Ναός Αθηνάς με άγαλμα εν αυτώ λίθου". Πρόκειται για τον αρχαϊκό ναό ερείπια του οποίου υπάρχουν στην κορυφή του Αϊ-Λια Ασέας. Κατά την απογραφή των Ενετών που έγινε μεταξύ των ετών 1698–1700 από τον Διοικητή Francesco Grimani, το "Alica" αναφέρεται να ανήκει στην επαρχία ("territorio") του Μυστρά με 19 οικογένειες και 57 κατοίκους. Σημείωση: Κατά την απογραφή των Ενετών, οικισμός "Alica" αναφέρεται και στην επαρχία της Χρύσαφας (στη Μάνη). Η σημερινή του ονομασία είναι "τα Άλικα" και ανήκει στο Δήμος Ανατολικής Μάνης. Αναφέρεται από τους αγωνιστές του 1821 στα απομνημονεύματα των Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Κανέλλου Δεληγιάννη. Το Αθήναιον βρίσκεται περίπου 1 χιλιόμετρο βορειότερα από τη θέση του αρχαίου και δημιουργήθηκε σαν οικισμός κατά τα μεσαιωνικά χρόνια, ενώ μετά τα Ορλωφικά το 1770 και την Επανάσταση του 1821 καταστράφηκε ολοσχερώς το 1825 και χτίστηκε ξανά μετά το 1828. Οι πρώτοι κάτοικοι δεν ξεπερνούσαν τις 5-6 οικογένειες και τα 30 άτομα. Σύντομα είχε αλματώδη αύξηση πληθυσμού (1851 196, 1861 264, 1896 353, 1910 440, 1920 418, 1930 481, 1940 530, 1951 478, 1961 385, 1971 350, 1981 225, 1991 193, 2001 112, 2011 92) ενώ το 2015 είχε 64 κατοίκους, κατά πλειοψηφία ηλικιωμένους.

Σήμερα

Το Αθηναίο αποτελεί σήμερα τόπο παραθερισμού των πρώην κατοίκων του, που διαμένουν σε αστικά κέντρα, αφού διαθέτει υγιεινό και ξηρό κλίμα σε υψόμετρο 700 μέτρων, απέχοντας τρία λεπτά από τον Εθνικό Δρόμο Τρίπολης - Καλαμάτας, δέκα λεπτά από Τρίπολη και μισή ώρα από Καλαμάτα.

Πρόσωπα

Κώστας Τριανταφυλλόπουλος (1956-2021), ηθοποιός.

Παραπομπές