Η Παναγούλα είναι ημιορεινό χωριό του νομού Αιτωλοακαρνανίας στη Δυτική Ελλάδα.

Γεωγραφικά στοιχεία

Η Παναγούλα βρίσκεται σε υψόμετρο 360 μέτρα, στους πρόποδες του βουνού Μπούμιστο των Ακαρνανικών ορέων. Η παλιά της ονομασία ήταν Μερδένικος ή Μπερδενίκος. Το χωριό έχει θέα στο βάθος του ορίζοντα το Ιόνιο πέλαγος με τα πολλά νησιά, τον Κάλαμο, τον Καστό, το Μεγανήσι, τη Λευκάδα, την Ιθάκη και την Κεφαλονιά και τον κάμπο του Μύτικα. Λίγο πιο χαμηλά πάνω στην επαρχιακή οδό και σε υψόμετρο 135 μ. υπάρχει ο οικισμός Ξηρά. Το όνομα Μερδενίκος το έλαβε από Αλβανούς εισβολείς και σημαίνει "καλώς όρισες".

Ιστορικά στοιχεία

Στην αρχαιότητα η περιοχή ανήκε στην αρχαία πόλη της Αλυζίας. Ήταν χτισμένη πιο πάνω από τη θέση την οποία βρίσκεται σήμερα, όπου στο σημείο αυτό φαίνονται τα ερείπια. Η Παναγούλα, ως Μερδενίκου, αναφέρεται για πρώτη φορά το 1521 περίπου με 157 οικογένειες, ύστερα από σαράντα χρόνια περίπου (1562) οι οικογένειες είχαν μειωθεί στις 90. Σιγά σιγά φτάνουμε περίπου το 1732 με 10 οικογένειες όσες περίπου ήταν και το 1815. λίγα χρόνια πριν από την επανάσταση του 1821. Αρκετοί κάτοικοι της Παναγούλας έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821. Μετά την Επανάσταση υπάχθηκε στο Δήμο Σολίου. Στο χωρίο γεννήθηκε το 1899 ο σπουδαίος στρατηγός Ιωάννης Καραβίας που διακρίθηκε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 καθώς και στις επιχειρήσεις των Συμμάχων στη Μέση Ανατολή και στην Ιταλία κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1919 με το ΦΕΚ 112Α - 25/05/1919 έγινε κοινότητα και το 1928 με το ΦΕΚ 81Α - 14/05/1928 μετονομάστηκε σε Παναγούλα αφιέρωμα στην εκκλησία της Παναγίας που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Το 1955, μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1952, χτίστηκαν τα πρώτα σπίτια του οικισμού Ξηρά. Μετά το 1992 αρκετοί κάτοικοι μετοίκησαν στο Μύτικα.

Παραπομπές

Πηγές

Ιστοσ. Παβέλη Παναγιώτη, Παναγούλα Αιτωλοακαρνανίας