Το Νεοχώρι είναι κωμόπολη του νομού Αιτωλοακαρνανίας με 3.121 κατοίκους (απογραφή 2021). Σύμφωνα με το πρόγραμμα «Καλλικράτης» και τη νέα διοικητική διαίρεση της Ελλάδος, το Νεοχώρι υπάγεται στον Δήμο της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.

Διοικητικά

Το 1912, σύμφωνα με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912, το Νεοχώρι αποσπάστηκε από το Δήμο Παραχελωΐτιδος και ορίστηκε έδρα της κοινότητας Νεοχωρίου Μεσολογγίου, που συστάθηκε για πρώτη φορά. Το 1997, σύμφωνα με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997, ορίσθηκε έδρα του Δήμου Οινιάδων και παρέμεινε έτσι μέχρι την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης, οπότε μαζί με τον οικισμούς Μαγούλα και Μάρμαρα συναποτελούν τη Δημοτική Κοινότητα Νεοχωρίου Μεσολογγίου που υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Οινιάδων με συνολικό πληθυσμό 3.454 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή της ΕΣΥΕ του 2011. Ο πληθυσμός του Νεοχωρίου είναι 2.827 κάτοικοι, ενώ για τη Μαγούλα και τα Μάρμαρα 422 και 205 αντίστοιχα. Είναι το έβδομο μεγαλύτερο Δημοτικό διαμέρισμα στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας.

Τοποθεσία

Η κωμόπολη του Νεοχωρίου βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Είναι κτισμένη στην Αιτωλική όχθη του ποταμού Αχελώου βορειοδυτικά του Μεσολογγίου σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων. Το χαμηλότερο ηπειρωτικό σημείο της Ελλάδας βρίσκεται στην περιοχή με αρνητικό υψόμετρο στα -7.98 μέτρα.

Παραλία Λούρου

Ο Λούρος, με μήκος 16 - 17 χιλιομέτρων, αποτελεί μια από τις πιο σύγχρονες παραλίες του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Βρίσκεται 17 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Νεοχωρίου. Είναι η μεγαλύτερη παραλία στην Ελλάδα. Η αμμώδης παραλία προστατεύεται από το 1974 από τη Σύμβαση RAMSAR, γεγονός που πιστοποιεί τη μοναδικότητα και την αδιαμφισβήτητη αξία του τόπου ως βιότοπου και χώρου οικολογικά ομοιότυπου με τον υγροβιότοπο του Μεσολογγίου. Η χλωρίδα της περιοχής περιλαμβάνει δάφνες, κέδρους, κρίνα της άμμου και αρμυρίκια. Είναι από τα λίγα μέρη στην Ελλάδα με αμμοθίνες. Η επίσης πλούσια πανίδα του βιότοπου περιλαμβάνει πλήθος πουλιών, όπως πελεκάνων, πελαργών, αγριόχηνων, καρδερίνων, κοτσυφιών, αηδονιών. Επίσης περιλαμβάνει άγρια άλογα που ζουν στον υγρότοπο της ευρύτερης περιοχής του Λούρου.

Αχελώος Ποταμός

Ο Αχελώος διασχίζει το Νεοχώρι στην βορειοδυτική πλευρά του και στην ουσία το χωρίζει από τη γειτονική Κατοχή. Παλαιότερα τα δύο χωριά επικοινωνούσαν με την περαταριά, ένα είδος μικρής βάρκας. Το χειμώνα τα ορμητικά νερά του Αχελώου έκαναν δύσκολη την επικοινωνία. Το 1958 κατασκευάστηκε μια γέφυρα 200 περίπου μέτρων που έλυσε το πρόβλημα επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωριών.

Αλιεία

Από τα οκτώ ιχθυοτροφεία της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Αιτωλικού ο Παλιοπόταμος, που ανήκει στη νιχωρίτικη περιοχή, παράγει το 15% περίπου της συνολικής παραγωγής των ιχθυοτροφείων της λιμνοθάλασσας, σε κεφάλους, λαυράκια, τσιπούρες, μυξινάρια, σπάρους, χοβιούς, χέλια, λίγδες, γλώσσες και χανίδια. Το 1972, ο Παλιοπόταμος παρήγαγε 22.500 χιλιόγραμμα και μέχρι το 1996 η παραγωγή διπλασιάστηκε.

Ιστορία

Σύμφωνα με στοιχεία το Νεοχώρι φαίνεται να ιδρύεται στα μέσα του 17ου αιώνα λίγο πριν ή λίγο μετά από το 1650.

Τέως Δήμος Οινιαδών

Ο Δήμος Οινιάδων ήταν δήμος της Αιτωλοακαρνανίας και αριθμεί 10.227 κατοίκους (2001). Η έδρα του δήμου ήταν το Νεοχώρι. Το όνομά του οφειλόταν στην αρχαία πόλη των Οινιάδων που βρισκόταν μέσα στα όρια του δήμου. Το 2010 με εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης καταργήθηκε και εντάχθηκε στον νέο δήμο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου. Διαίρεση [Επεξεργασία] Στον δήμο περιλαμβάνονταν τα παρακάτω δημοτικά διαμερίσματα και οικισμοί: Δ.δ. Νεοχωρίου Μεσολογγίου [3.733] το Νεοχώρι [3.208] η Μαγούλα [390] τα Μάρμαρα [135] Δ.δ. Γουριάς—η Γουριά [1.071] Δ.δ. Κατοχής—η Κατοχή [2.890] Δ.δ. Λεσινίου—το Λεσίνι [913] Δ.δ. Μάστρου [630] το Μάστρο [469] τα Πλατάνια [161] Δ.δ. Πενταλόφου—το Πεντάλοφο [990]

= Δήμαρχοι

= Ο πρώτος δήμαρχος στην ιστορία του δήμου ήταν ο Γεράσιμος Μ. Νεστοράτος, ο οποίος ήταν δήμαρχος για τα έτη 1998 - 2002 (1η τετραετία) και 2002 - 2006 (2η τετραετία). Την τετραετία 2006 - 2010 δήμαρχος Οινιαδών ήταν ο Αντ. Ι. Αλετράς που αποτέλεσε και τον τελευταίο στη ιστορία του Δήμου.

Ο Δήμος Παραχελωίτιδος

Σύμφωνα με τον νέο καταστατικό χάρτη του 1864 ιδρύεται ο Δήμος Παραχελωίτιδος. Έδρα του νέου Δήμου είναι το Νιχώρι και τον συμπληρώνουν άλλα τρία χωριά, η Μαγούλα, η Μάστρου και η Γουριά. Με τις εκλογές που έγιναν το Μάρτιο του 1866 δήμαρχος εξελέγη ο Ανδρέας Απ. Καρατζογιάννης. Ο Δήμος θα κλείσει το κεφάλαιο της ζωής του το Φεβρουάριο του 1912 σύμφωνα με το Νόμο ΔΝΖ'. Ο Νόμος όριζε ότι ως δήμοι αναγνωρίζονται μόνο οι πρωτεύουσες των νομών και όσες πόλεις είχαν τουλάχιστον 10.000 κατοίκους.

Κοινότητα Νεοχωρίου

Μετά την κατάργηση του Δήμου Παραχελωίτιδας ιδρύεται η Κοινότητα Νεοχωρίου. Μαζί με το Νιχώρι τη νέα κοινότητα συμπλήρωσαν η Μαγούλα και η Μάστρου. Με τις εκλογές του 1914 πρώτος πρόεδρος της νέας κοινότητας εκλέγεται ο Αντώνιος Αν. Αλετράς (1874 - 1944).

Υπόθεση "Πετροχημικά"

Το 1979 μπήκε ξαφνικά στη ζωή των κατοίκων της Παραχελωίτιδας η υπόθεση "Πετροχημικά", μια υπόθεση που θα κρατήσει σε αναταραχή την τοπική κοινωνία επί δύο χρόνια περίπου. Η κυβέρνηση ανήγγειλε την ίδρυση μονάδας πετροχημικών στην περιοχή Μπούκα. Οι κάτοικοι της Παραχελωίτιδας χωρίς να έχουν σοβαρή και ανοιχτή ενημέρωση για τα υπέρ και τα κατά, προσπαθούσαν να μαντέψουν τι σήμαινε η εγκατάσταση ενός πετροχημικού συγκροτήματος στην περιοχή τους. Οι κάτοικοι, ανήσυχοι, ζητούσαν ανοιχτές, σοβαρές κατ' αντιμωλίαν συζητήσεις, προκειμένου να διαφωτιστούν για ένα θέμα που τους έκαιγε. Οι συζητήσεις ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 1981 μέσα σε τεταμένη ατμόσφαιρα.Το θερμόμετρο ανέβηκε πολλές φορές κατά τη διάρκεια του διαλόγου. Οι κάτοικοι δεν πείσθηκαν ότι δεν επρόκειτο να υπάρξει ρύπανση και έτσι ξεκίνησαν τις κινητοποιήσεις. Είκοσι πέντε μέρες αργότερα στις 8 Απριλίου του 1981 προχώρησαν στην πρώτη δυναμική αντίδραση. Ξήλωσαν και έκαψαν τα γεωτρύπανα τα οποία είχε εγκαταστήσει στην Μπούκα η εταιρεία. Η κυβέρνηση, παρά τις αντιδράσεις, έδειχνε αποφασισμένη να προχωρήσει. Στις 15 Ιουνίου του 1981 η Κοινότητα Νεοχωρίου κατέθεσε στο Συμβούλιο Επικρατείας αίτηση, με την οποία ζητούσε να ακυρωθεί το έργο. Τέσσερις μήνες περίπου μετά η νέα κυβέρνηση που προέκυψε από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 1981 ανήγγειλε ότι τα πετροχημικά δεν θα γίνουν στην Μπούκα. Στις 7 Μαΐου του επόμενου χρόνου ανακλήθηκε η πράξη του προηγούμενου Υπουργικού Συμβουλίου. Έτσι θα κλείσει οριστικά για την Παραχελωίτιδα ο φάκελος "Πετροχημικά".

Πληθυσμιακή διακύμανση

Κλίμα

Το κλίμα στο Νεοχώρι είναι εύκρατο με ήπιους χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Ένα χαρακτηριστικό είναι η μεγάλη υγρασία που επικρατεί όλο το χρόνο. Συχνά τα καλοκαίρια ιδιαίτερα τον Ιούλιο και τον Άυγουστο οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 40 °C ενώ το χειμώνα πολύ σπάνια πέφτει κάτω από τους 0 °C.

Πολιτιστικά

Στο Νεοχώρι έχουν την έδρα τους αρκετοί πολιτιστικοί και αθλητικοί σύλλογοι ενώ λειτουργεί και δημοτική βιβλιοθήκη. Επίσης ανά τακτά χρονικά διαστήματα διοργανώνονται εκδηλώσεις με συχνότερες τις χορευτικές.

Πανηγύρι Αγίας Παρασκευής

Είναι εθνικο-θρησκευτική γιορτή η οποία γίνεται κάθε χρόνο το διήμερο 26-27 Ιουλίου και γιορτάζεται η χάρη της Αγίας Παρασκευής. Στο πανηγύρι συμμετέχουν από το 1900, παρέες αρματωμένων καθώς και καβαλαραίων. Την πρώτη μέρα οι εορτασμοί λαμβάνουν χώρα στο ξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Το ξωκκλήσι βρίσκεται ανατολικά του βουνού του Σκοπά στη θέση "Πόρτες" και σε μια απόσταση 8 χιλιομέτρων από το Νεοχώρι. Τη δεύτερη μέρα οι παρέες των αρματωμένων μεταφέρονται στις κεντρικές πλατείες του χωριού και μαζί με τους κατοίκους γλεντούν μέχρι πρωίας. Ως πρώτοι αρματωμένοι αναφέρονται οι Σπύρος Τίγκας, Απόστολος Αλέτράς και Νικόλαος Καρατζογιάννης. Η μουσική κατά την διάρκεια των εορτασμών παίζεται από ρομά και είναι παραδοσιακή με κύρια όργανα το νταούλι και το ζουρνά.

Στέγη Πολιτισμού (ΣΤΕ.ΠΟ)

Ιδρύθηκε το 1986. Το σωματείο δραστηριοποιείται στο χώρο της μουσικής και του αθλητισμού και συντηρεί Μουσική σχολή αναγνωρισμένη από το κράτος. Παλαιότερα είχε επίσης τμήματα μπάσκετ και στίβου.

Σύλλογος Γυναικών Νεοχωρίου

Ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1988. Ο Σύλλογος, στα 24 χρόνια ζωής του, έχει να παρουσιάσει αξιόλογο έργο.

Αθλητικοί σύλλογοι

Όμηρος Νεοχωρίου (ποδόσφαιρο) Α.Ε.Οινιαδών (ποδόσφαιρο) Αχελώος Νεοχωρίου (ποδόσφαιρο) Αίας Οινιαδών (μπάσκετ)

Αθλητικές εγκαταστάσεις

Δημοτικό Γήπεδο Νεοχωρίου, με χωρητικότητα 2.000 θέσεις (500 καθίσματα) και τεχνητό τάπητα. Έτος κατασκευής 1978 (Ανακατασκευή 2010) Δημοτικό Στάδιο Νεοχωρίου (γήπεδο ποδοσφαίρου, στίβος 350μ (χώμα), ανοικτό γήπεδο μπάσκετ, ανοικτό γήπεδο βόλεϊ. Έτος κατασκευής 1973 Γήπεδο 5Χ5 (τεχνητό τάπητα). Έτος κατασκευής 2002

Εκκλησίες

Ίερός Ναός Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (πολιούχος) Ιερός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ιερός Ναός Αγίου Συμεών (Μαγούλα)

Διάσημοι κάτοικοι

Φωκάς Ευαγγελινός, χορογράφος Μίνως Ζώτος (1905-1932), ποιητής Σωκράτης Γ. Μελισσαράτος, συγγραφέας Απόστολος Καρατζογιάννης (χιλίαρχος των Νεοχωριτών μαχητών της φρουράς του Μεσολογγίου και πρωτοπαλίκαρο του θρυλικού οπλαρχηγού του Ζυγού Δημητρίου Μακρή.Έπεσε μαχόμενος μαζί με άλλους Νεοχωρίτες κατά την ηρωική έξοδο της 10ης Απριλίου 1826)

Παραπομπές