Το Καταφύγιο είναι ορεινό χωριό στo δήμο Ναυπακτίας στην περιφερειακή ενότητα Αιτωλοακαρνανίας. Παλαιότερα ανήκε στο δήμο Αποδοτίας. Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 620 μέτρων στους ανατολικούς πρόποδες του όρους Μακρυνόρος. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 276 κατοίκους.

Γεωγραφική περιγραφή

Το χωριό είναι αμφιθεατρικά κτισμένο σε υψόμετρο 620 μέτρων στους ανατολικούς πρόποδες του όρους Μακρύορο, το οποίο είναι γυμνό και ιδιαίτερα απόκρημνο. Συνορεύει βόρεια με την Αναβρυτή, βορειοανατολικά με την Κεντρική και τον Ασπριά, νοτιοανατολικά με το Χρύσοβο, βορειοδυτικά με το Γαύρο και νοτιοδυτικά με το Ανθόφυτο. Απέχει 33 χλμ. από τη Ναύπακτο και η πρόσβαση γίνεται με ασφαλτοστρωμένο δρόμο μέσω της διαδρομής Ναύπακτος – Ανθόφυτο - Γαύρος - Γολέμι και αφού διέλθει τα Αμορανίτικα βράχια φτάνει στο Καταφύγιο. Το χωριό περικλείεται από 2 λόφους στις άκρες των οποίων βρίσκονται τα ξωκλήσια του Αγίου Κωνσταντίνου και Αγίου Αθανασίου. Το έδαφος του οικισμού χωρίζεται σε 4 τμήματα από 4 ισάριθμα ρέματα που ενώνονται στο κάτω μέρος του χωριού. Επίσης χαρακτηρίζεται για την κατωφέρειά του και είναι ευπαθές σε καθιζήσεις. Το 1878 εξαφανίστηκαν 25 κατοικίες λόγω καθίζησης του εδάφους. Τα σπίτια και τα χωράφια ενισχύονται περιφερειακά με τοιχεία (δέματα) ώστε να επιτυγχάνεται η συγκράτηση του εδάφους.

Αξιοθέατα

Στο κέντρο του χωριού υπάρχει η πλατεία με τα 2 καφενεία και τον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στο χωριό υπάρχουν 2 γήπεδα μπάσκετ, παιδική χαρά, ενώ στην κορυφή του χωριού στη θέση "Δέση" υπάρχει ο παραδοσιακός ξενώνας Δέση , και στη είσοδο του χωριού στην θέση "Άγιος Δημήτριος" υπάρχει ο ξενώνας Πέτρινο Καταφύγιο. Το φυσικό περιβάλλον αποτελεί από μόνο του αξιοθέατο. Αξίζει να διασχίσετε το φαράγγι του Φονιορέματος, να επισκεφτείτε τους παλιούς μύλους, τα σπήλαια τα δύο παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια τα οποία βρίσκονται σε πολύ γραφικές τοποθεσίες αλλά και τον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που χτίστηκε περίπου τον 13ο αιώνα βρίσκεται κοντά στο Χρύσοβο και είναι ότι έχει απομείνει από το ιστορικό μοναστήρι του Σωτήρος που την εποχή εκείνη υπαγόταν στην Αμόρανη (Καταφύγιο) και διαλύθηκε το 1834.

Ιστορικά - διοικητικά στοιχεία

Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Αμόρανη και το 1928 μετονομάστηκε σε Καταφύγιο. Το νέο όνομα του χωριού προήλθε από το γεγονός ότι κατά την τουρκοκρατία η περιοχή υπήρξε πραγματικό καταφύγιο. Η πληθώρα των σπηλαίων, το βραχώδες και το απόκρημνο της περιοχής την καθιστούσε εξαιρετικά δυσπρόσιτη. Ιστορικά δεν είναι εξακριβωμένο πότε ιδρύθηκε, σίγουρα όμως υπάρχει σαν συγκροτημένο χωριό γύρω στο 1550 - 1575 οπότε και το βρίσκουμε καταγεγραμμένο ως Omuryani ή Isproyani, σε τουρκικό φορολογικό έγγραφο για την περιοχή των Κραββάρων. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας αποτέλεσε ένα από τα κεφαλοχώρια της περιοχής, ενώ λόγω του βραχώδους και απόκρημνου εδάφους υπήρξε πραγματικό καταφύγιο για τους σκλαβωμένους Έλληνες. Γύρω στο 1700 δύο οικογένειες κτηνοτρόφων μετοίκησαν στη δυτική πλευρά του Μακρυόρους και δημιούργησαν ένα μικρό συνοικισμό, το Γολέμι. Η ιστορική αυτή σχέση καθιστά το Γολέμι αναπόσπαστο τμήμα του Καταφυγίου. Διοικητικά το Καταφύγιο από το 1836 έως το 1912 ανήκε στο δήμο Αποδοτίας. Με το βασιλικό διάταγμα στις 31/08/1912 ΦΕΚ 261/Α/1912 αναγνωρίστηκε ως κοινότητα Αμόρανης. Σε κοινότητα Καταφυγίου μετονομάστηκε με το διάταγμα 09/09/1927 ΦΕΚ 206/Α/1927.Στην κοινότητα ανήκε και ο συνοικισμός Γολεμίου. Με την εφαρμογή του νόμου Καλλικράτης αποτελεί πλέον την τοπική κοινότητα Καταφυγίου του δήμου Ναυπακτίας και καταλαμβάνει έκταση 23.429 στρεμμάτων. Στην απογραφή του 2001 καταγράφηκαν 256 άτομα ενώ στην απογραφή του 2011 322 άτομα καθιστώντας το Καταφύγιο τη δεύτερη μεγαλύτερη τοπική κοινότητα στην Ορεινή Ναυπακτία και ένα από πιο ζωντανά χωριά της. Ιστορικά οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία διατηρώντας σημαντικό αριθμό ζώων, δραστηριότητα την οποία διατηρούν έως σήμερα οι εναπομείναντες κάτοικοι.

Εξέλιξη πληθυσμού Τοπικής Κοινότητας Καταφυγίου

Πηγές

Δικτυακός τόπος για τη Ναυπακτία

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δικτυακός τόπος της Αδελφότητος των εν Αθήναις και Απανταχού Καταφυγιωτών Ναυπακτίας Δικτυακός τόπος Καταφύγιο-Αμόρανη Δικτυακός τόπος για το δήμο Ναυπακτίας