Η Βόνιτσα είναι κωμόπολη της Αιτωλοακαρνανίας με επίσημο πληθυσμό 4.703 κατοίκων, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011 .Σύμφωνα με την Απόγραφή του 2021 ο πληθυσμός της Βόνιτσας ανέρχεται σε 4264 κατοίκους. Αποτελεί έδρα του Δήμου Ακτίου - Βόνιτσας, ενώ υπήρξε έδρα του καποδιστριακού πρώην Δήμου Ανακτορίου, ο οποίος αριθμούσε 8.830 κατοίκους. Η Βόνιτσα είναι παραλιακή πόλη, κτισμένη στη νότια πλευρά του Αμβρακικού κόλπου σε υψόμετρο 10 μέτρα.

Ιστορία

Η σύγχρονη πόλη είναι χτισμένη πολύ κοντά στο αρχαίο Ανακτόριο, γι' αυτό άλλωστε και η πρώην ονομασία του δήμου, έδρα του οποίου είναι η Βόνιτσα, ονομαζόταν Δήμος Ανακτορίου. Το αρχαίο Ανακτόριο ήταν σημαντική πόλη της Ακαρνανίας και ιδρύθηκε από τους Κορίνθιους το 630 π.X. Όπως και οι περισσότερες πόλεις της Ακαρνανίας παρήκμασε όταν οι Ρωμαίοι ίδρυσαν τη Νικόπολη στην απέναντι πλευρά του Αμβρακικού και ανάγκασαν τους κατοίκους της περιοχής να μεταφερθούν εκεί. Με τον καιρό, στα Βυζαντινά χρόνια η πόλη άκμασε ξανά, με το όνομα Βόνιτσα αυτή τη φορά και στο ακριβές σημείο όπου βρίσκεται σήμερα. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η πόλη πέρασε για ένα μεγάλο διάστημα υπό τον έλεγχο των Βενετών, και συγκεκριμένα από το 1684 έως το 1797. Το 1832 αποτέλεσε τμήμα του νέου Ελληνικού κράτους. Στις 4 Οκτωβρίου 1862, κατά την "Εξέγερση της Βόνιτσας", ο Θεοδωράκης Γρίβας ανέλαβε την αρχηγία επαναστατικής επιτροπής που προκάλεσε τελικά την εκθρόνιση του Όθωνα. Μερικά μόνο χιλιόμετρα ανατολικά από τη σημερινή Βόνιτσα, συγκεκριμένα στο ύψωμα «Αϊ -Λιάς», είχαν από παλιά εντοπιστεί τα ερείπια αρχαίας πόλης, η οποία ταυτίζεται πιθανώς με την Ηράκλεια, που μνημονεύεται από τον Πλίνιο (NH, IV, 4-5) στην παραλιακή ζώνη ανάμεσα στο Ανακτόριο και τον Εχίνο (από άλλους ερευνητές η Ηράκλεια ταυτίζεται με τα αρχαία ερείπια στη Ρούγα Παλιαμπέλων). Κατά την αυτοκρατορική περίοδο, με την ίδρυση της Νικόπολης, φαίνεται ότι ένα μέρος των κατοίκων της Ηράκλειας συμμετείχε στον «συνοικισμό» της, ενώ οι υπόλοιποι μετακινήθηκαν προς τη θάλασσα και ίδρυσαν ένα νέο οικισμό στο ύψωμα του «Σωτήρα», που βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του όρμου της Βόνιτσας και στο οποίο διαπιστώθηκαν λείψανα ρωμαϊκού οικισμού.

Αξιοθέατα

Κυριότερο αξιοθέατο της πόλης είναι το ενετικό κάστρο της, το οποίο είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα της Ελλάδας. Κτίστηκε στις αρχές του 11ου αιώνα (γύρω στα 1070) από τους Ενετούς, όταν αυτοκράτορες του Βυζαντίου ήταν οι Κομνηνοί που τους παραχώρησαν το προνόμιο να κτίσουν το φρούριο και να εκμεταλλευτούν εμπορικά το λιμάνι. Από το 1922, σύμφωνα με το ΒΔ 25-2-1922 - ΦΕΚ 28/Α/26-2-1922 είναι μεταξύ των "προεχόντων Βυζαντινών μνημείων". Στην περιοχή υπάρχουν επίσης αρκετοί παλαιοί ναοί (της Παναγίας κοντά στο λιμάνι, ο μητροπολιτικός του Αγίου Σπυρίδωνος και του Αγίου Νικολάου) καθώς και το όμορφο πευκόφυτο νησάκι της Κουκουμίτσας στον κόλπο μπροστά από την πόλη το οποίο ενώνεται με γέφυρα και προσφέρεται για περιπάτους. Εκεί γίνονται διάφορες εκδηλώσεις όπως θέατρα, συναυλίες και χοροί από τους διάφορους συλλόγους χορού που έχουν την έδρα τους στην Βόνιτσα. Ο επισκέπτης αξίζει να επισκεφτεί το φάρο της Βόνιτσας και να θαυμάσει από κει τη θέα προς το κάστρο Σε απόσταση επίσης 12 χμ. βρίσκεται το αρχαίο Θύρρειο.

Διοικητικά - Πληθυσμιακά

Αναφέρεται επίσημα, μετά την Επανάσταση του 1821, το 1836 να ορίζεται έδρα του δήμου Ανακτορίων στην τότε επαρχία Ακαρνανίας από την οποία αποσπάσθηκε το 1845 με το ΦΕΚ 32Α - 08/12/1845 και υπάχθηκε στην επαρχία Βονίτσης και Ξηρομέρου του νομού Ακαρνανίας και Αιτωλίας. Το 1912 με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 ορίστηκε έδρα της κοινότητας Βονίτσης και το 1997 με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 έδρα του δήμου Ανακτορίου.

Απογραφές πληθυσμού

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η σελίδα της Βόνιτσας στον δικτυακό τόπο της Ακαρνανίας