Ο Άγιος Θεόδωρος (τουρκ.: Çayırova) είναι χωριό που βρίσκεται στη χερσόνησο της Καρπασίας στην Κύπρο. Το έδαφος της κοινότητας ανήκει εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας είναι είναι κοινότητα που υπάγεται διοικητικά στην Επαρχία Αμμοχώστου. Ωστόσο, μετά την τουρκική εισβολή του 1974, το χωριό ελέγχεται εκ των πραγμάτων (de facto) από την μη αναγνωρισμένη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.

Ιστορία

Μετά την καταστροφή της αρχαίας πόλης Ελαία, που βρισκόταν κοντά στο ακρωτήριο Ελαία, από έναν μεγάλο σεισμό το 343, οι επιζώντες μετακόμισαν στην ενδοχώρα στην τοποθεσία του Αγίου Θεοδώρου, που πήρε το όνομά του από τον ομώνυμο Χριστιανό μάρτυρα, Ρωμαίο στρατιώτη. Όταν μουσουλμάνοι πειρατές κατέστρεψαν τη γειτονική Αγία Θεοδώρα, οι κάτοικοί της μετακόμισαν στον Άγιο Θεόδωρο. Κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας (1489 έως 1570/71) το χωριό έγινε το αγροτικό κέντρο της περιοχής, αλλά ερήμωσε κατά την πρώιμη Οθωμανική εποχή. Τον 18ο αιώνα είχε λίγους μόνο κατοίκους, αλλά το 1831 υπήρχαν περί τους 31 Τούρκοι και 34 Έλληνες. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο οικισμός μεγάλωσε και ο πρώτος τηλεγραφικός σταθμός από εδώ συνέδεσε το νησί με τη Συρία. Το 1891 υπήρχαν ήδη 258 Έλληνες και 69 Τούρκοι, δέκα χρόνια αργότερα ήταν ήδη 375 και 96 αντίστοιχα. Το 1911 ο αριθμός αυξήθηκε σε 507 και 122. Από τότε οι Τούρκοι μειώθηκε από 85 το 1921, σε 60 το 1931 και 66 το 1946, ενώ οι Έλληνες αυξήθηκαν από 517 και 512 σε 782 αντίστοιχα στις ίδιες καταμετρήσεις. Το 1958 οι περισσότεροι Τούρκοι εγκατέλειψαν την περιοχή. Το 1960 ζούσαν εκεί 805 Έλληνες και 23 Τούρκοι, αλλά οι τελευταίοι διέφυγαν τελικά το 1963 στο Μεχμετσίκ/Γαλάτεια και στο Σαζλίκιοϊ/Λειβάδια. Το 1973 δεν ζούσαν πια Τούρκοι στο χωριό.

Πληθυσμός

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο έως το 1973. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στο χωριό από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος του δεν ελέγχεται από αυτήν.

(Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα).

Στις 14 Αυγούστου 1974, οι περισσότεροι Ελληνοκύπριοι εκδιώχθηκαν από τον τουρκικό στρατό και κατέφυγαν στη Δεκέλεια, όπου βρισκόταν μια βρετανική φρουρά. Περίπου 150 οικογένειες ζουν τώρα στη Μεγάλη Βρετανία. Οι τρεις εκκλησίες του χωριού λεηλατήθηκαν. Από τους 810 Έλληνες, οι 30 παρέμειναν μέχρι τον Οκτώβριο του 1975. Τον Σεπτέμβριο του 1976, μόνο πέντε Έλληνες παρέμεναν στον Άγιο Θεόδωρο. Ο τελευταίος από αυτούς έφυγε από το χωριό τον Δεκέμβριο του 1981. Οι Έλληνες αντικαταστάθηκαν από Τούρκους, από τους οποίους 324 ζούσαν εκεί το 1978. Προέρχονταν κυρίως από τα Λεύκαρα και την Κοφίνου, από όπου είχαν διαφύγει. Μερικοί προέρχονταν επίσης από τον κοντινό τουρκικό θύλακα του Αγίου Ευσταθίου/Ζεϊμπέκκιοϊ. Το 1976 και το 1977 εγκαταστάθηκαν κάποιες οικογένειες από την Τουρκία. Το 2006 αναφέρονταν 430 Τούρκοι κάτοικοι.

Παραπομπές

Πηγές

«Agios Theodoros». www.prio-cyprus-displacement.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2018.