Ο Άγιος Στέφανος (μέχρι το 1920 Γρας) είναι ορεινό χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Ιεράπετρας στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 131 κατοίκους. Βρίσκεται στις νότιες πλαγιές των Ορέων Θρυπτής σε υψόμετρο 453 μέτρα. Απέχει 30 χιλιόμετρα από την Ιεράπετρα όσο και από την Σητεία. Ανήκε στην Επαρχία Σητείας.

Ιστορικά στοιχεία

Στη θέση Καλαμοκανιά έχουν βρεθεί υστερομινωικά αγγεία. Στον λόφο Κάστελλο ή Φορτέτσα έχουν βρεθεί ίχνη οχύρωσης της γεωμετρικής περιόδου. Στη θέση Κάτω Βιγλί έχει βρεθεί επιτύμβια στήλη με ανάγλυφη μορφή γυναίκας. Το χωριό ήταν γνωστό μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα με το όνομα Γρας. Ο Στέργιος Σπανάκης θεωρεί ότι το όνομα έχει αρχαιοελληνική προέλευση και πιθανόν σχετίζεται με το αρχαίο ήρωα Γρα, γιό του Εχέλαου. Ο Νίκος Παπαδάκης θεωρεί ότι προέρχεται από βενετσιάνικο οικογενειακό επώνυμο. Το σημερινό όνομα του χωριού προέρχεται από τον ναό του Αγίου Στεφάνου. Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Greas στην επαρχία Σητείας. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Greas με 305 κατοίκους. Στην οθωμανική απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Gryaz με 22 χαράτσια. Στον λόφο Κάστελλο ή Φορτέτσα, πάνω από το χωριό σώζονται τα ερείπια ενετικού φρουρίου. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Graees με 15 χριστιανικές και δύο μουσουλμανικές οικογένειες. Το 1881 είχε 420 χριστιανούς κατοίκους και 5 μουσουλμάνους και ανήκε στον δήμο Ρουκάκας Το 1900 υπαγόταν στον δήμο Ρουκάκας. Το 1920 ορίστηκε έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.

Πληθυσμός

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Διοικητικά στοιχεία

Δείτε: Κοινότητα Αγίου Στεφάνου Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίηση του Κλεισθένης Ι, μαζί με τον παραθαλάσσιο οικισμό Μακρυγιαλός αποτελούν την κοινότητα Αγίου Στεφάνου ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 131 κατοίκους.

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)