Ο Άγιος Αθανάσιος είναι ορεινό χωριό του νομού Πέλλας σε πολύ μικρή απόσταση από τα σύνορα Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας. Είναι χτισμένος σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στις πλαγιές του όρους Καϊμάκτσαλαν. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός το 1992. Ο Άγιος Αθανάσιος ανήκει στον δήμο Έδεσσας και σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχει 184 κατοίκους. Ο Άγιος Αθανάσιος αναπτύσσεται ταχύτατα τουριστικά λόγω της γειτνίασης του με το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμάκτσαλαν. Διαθέτει πολλές μοντέρνες ταβέρνες και καφετέριες καθώς και σύγχρονους ξενώνες. Μέχρι το 1928 ονομαζόταν Τσέγανη ή Τσεγάνη. Απέχει 30 χλμ. από την Έδεσσα και 120 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Μαζί με τον Νέο Άγιο Αθανάσιο αποτελεί την τοπική κοινότητα Αγίου Αθανασίου, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως αγροτικός ορεινός οικισμός με έκταση 57,952 χμ² (2011).

Ιστορία

Το χωριό χτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα μάλλον από κτηνοτρόφους και χτίστες από την Ήπειρο και βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος είχε παραχωρήσει κάποια προνόμια στους κατοίκους για την αυτοδιαχείριση των κτημάτων. Το 1803, μια επιτροπή μετέβη στα Ιωάννινα και παρέδωσε επιστολή στα Ελληνικά, με την οποία ζητούσε την ευνοϊκή ρύθμιση μέρους των χρεών τους. Στην περιοχή, βρέθηκαν ερείπια από κατοικίες και οχυρώσεις από τα ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια, κάτι που δικαιολογείται λόγω της εγγύτητας του οικισμού με την Εγνατία Οδό. Το 1870, στο χωριό λειτούργησε ελληνικό σχολείο. Κατά το Μακεδονικό Αγώνα, η ευρύτερη περιοχή αποτέλεσε θέατρο συγκρούσεων μεταξύ των Ελληνικών και Βουλγαρικών δυνάμεων, ενώ ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος βρήκε Σέρβους και Βούλγαρους να διεκδικούν την κορυφή του Προφήτη Ηλία. Στην Κατοχή, στο χωριό συγκεντρώνονταν ομάδες αντίστασης, ενώ κατά τον Εμφύλιο εκκενώθηκε από τον Ελληνικο-Εθνικό Στρατό για να αποκοπεί ο Δημοκρατικός Στρατός. Μεταπολεμικά, ο πληθυσμός του χωριού μειώθηκε λόγω μετανάστευσης προς χώρες του εξωτερικού. Μόλις τη δεκαετία του '70 συνδέθηκε το χωριό με την Έδεσσα μέσω ασφαλτοστρωμένου δρόμου. Κατά τη δεκαετία του '80, ιδρύεται πεδινότερα και το χωριό Νέος Άγιος Αθανάσιος, καθώς το παλιό χωριό κρίθηκε ανασφαλές από γεωλογικής άποψης μετά από σεισμούς. Ο παλιός οικισμός εγκαταλείφθηκε πλήρως μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '90, οπότε δημιουργήθηκαν ξενώνες και αναπτύχθηκε τουριστική δραστηριότητα λόγω του χιονοδρομικού κέντρου του Καϊμακτσαλάν.

Πληθυσμός

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Αγιος Αθανάσιος (Τσέγανη) Πληροφορίες για τον Άγιο Αθανάσιο Πέλλας και εικονική περιήγηση 360°, από το 360sites.gr Αρχειοθετήθηκε 2013-12-07 στο Wayback Machine.