Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Φιλοθέου είναι μία εκ των είκοσι μονών του Αγίου Όρους και κατατάσσεται δωδέκατη (12η) στην ιεραρχική τάξη των Αγιορείτικων Μονών. Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής είναι ο Αρχιμανδρίτης Νικόδημος Φιλοθεΐτης.

Ιστορία

Η Ιερά Μονή κτίστηκε από τον Όσιο Φιλόθεο, μαθητή του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη. Επί των ημερών του Οσίου Φιλοθέου φαίνεται να υπάρχει στην αρχή με το όνομα «μικρή μονή της Φτέρης» - στην περιοχή Κράββατος - όπου σήμερα υπάρχει παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία. Ιστορικά, φαίνεται να προϋπάρχει του 1015 σε έγγραφο του Πρώτου. Είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και σ΄ αυτή φέρεται να ηγουμένευσε για κάποιο διάστημα ο Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω. Ξακουστή είναι η εικόνα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας. Επίσης υπάρχει και η εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας, που και γι' αυτή λένε ότι ήρθε εδώ κατά θαυμαστό τρόπο από τη Νιγρίτα. Ως μέγα θησαύρισμα κατέχει το άφθαρτο δεξί χέρι του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Παρεκκλήσια

Η μονή Φιλοθέου έχει εννέα παρεκκλήσια από τα οποία έξι βρίσκονται εντός μονής. Από αυτά τρία βρίσκονται στο Καθολικό. Το πρώτο των Αρχαγγέλων δεξιά της λιτής με τοιχογραφίες του 1752. Το δεύτερο του Γενεσίου του Προδρόμου αριστερά της λιτής . Το τρίτο, της Αγίας Μαρίνης της οποίας τα άγια λείψανα φυλάσσονται στη μονή, στο κωδωνοστάσιο. Στις πτέρυγες υπάρχουν του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου στο συνοδικό, Του Αγίου Νικολάου στο αρχονταρίκι, και των Αγίων πέντε μαρτύρων πάνω από την είσοδο της μονής. Τέλος εκτός μονής υπάρχουν δύο παρεκκλήσια των Τριών Ιεραρχών ή Αγίου Τρύφωνα , του Γενεσίου της Θεοτόκου ή Παναγούδας καθώς και ο κοιμητηριακός ναός των Αγίων Πάντων.

Εξαρτήματα

Η μονή Φιλοθέου έχει δίπλα στη θάλασσα το Αγίασμα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας το οποίο αναβλύζει διαρκώς με σταθερή ποσότητα και θερμοκρασία. Βρίσκεται στη θέση όπου ο ηγούμενος της μονής, σύμφωνα με την παράδοση, είδε σε όραμα την εικόνα της Παναγίας να τον προσκαλεί να τη φέρει από το σημείο εκείνο της Θάλασσας στο Μοναστήρι. Στην ευρύτερη περιοχή της, η μονή Φιλοθέου έχει αρκετά Κελλιά από τα οποία κατοικούνται τα πέντε. Των Αγίου Γεωργίου, Αγίου Κωνσταντίνου, Αγίας Τριάδος, Αγίου Δημητρίου και της Αναλήψεως. Στις Καρυές έχει το αντιπροσωπείο της, κτίσμα του 1964 με παρεκκλήσι του Κοσμά του Αιτωλού, αφυπνιστή του υπόδουλου Γένους. Το μοναδικό Κάθισμα που διαθέτει η μονή είναι το ιστορικό και εντυπωσιακό σπήλαιο του Αγίου Διονυσίου «του εν Ολύμπω», όπου ασκήτεψε πριν γίνει ηγούμενος της Φιλοθέου.

Τοποθεσία

Η μονή βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της χερσονήσου και απέχει 1 ώρα από τη Μονή Ιβήρων και 30' από τη Μονή Καρακάλλου. Η γεωγραφική της έκταση είναι 7.350 στρέμματα, ήτοι το 2,16% της συνολικής εκτάσεως του Αγίου Όρους (339.250 στρέμματα). Οι χρήσεις γης στο Άγιο Όρος είναι κυρίως δασική 323,72 τ.χλμ. (95,42%), ακόμα Θρησκευτική 1,46 τ.χλμ. (0,36%), αγροτική 14,46 τ.χλμ. (4,2%), και έχει και ζώνη αλιείας 58,97 τ.χλμ. Η περισσότερη δασική περιοχή της Μονής Φιλοθέου είναι Υψηλού Δασικού Παραγωγικού Δυναμικού.

Μοναστική δύναμη

Η Μοναστική δύναμη της Μονής, σύνολο μοναχών και εξαρτηματικών, κυμαίνεται σήμερα στα 50-60 άτομα.

Άξια ενδιαφέροντος

Στη Μονή αυτή αξίζει να δουν οι επισκέπτες το καθολικό με τις τοιχογραφίες του (1752) και την «εφέστια εικόνα» της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας, την τράπεζα με τις πλούσιες τοιχογραφίες καθώς και την πλούσια επίσης ιστορική βιβλιοθήκη της Μονής.