Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Εσφιγμένου είναι μία εκ των είκοσι μονών του Αγίου Όρους και κατατάσσεται δέκατη όγδοη (18η) στην ιεραρχική τάξη των αγιορείτικων μονών. Η νόμιμη αδελφότητα διαμένει προσωρινά στις Καρυές με τον καθηγούμενο της μονής Αρχιμανδρίτη Βαρθολομαίο, καθώς οι κεντρικές εγκαταστάσεις της Μονής Εσφιγμένου κατέχονται παράνομα από καταληψίες.

Τοποθεσία

Η Ιερά Μονή Εσφιγμένου είναι παραθαλάσσια και βρίσκεται βόρεια και ανατολικά της Αθωνικής χερσονήσου. Έχει απόσταση 25 χιλιόμετρα από τις Καρυές, αν και ο δρόμος προς την μονή είναι κλειστός.

Ιστορία

Με το όνομα «Μονή του Εσφιγμένου» υπήρχε ήδη Μονή από τον 10ο αιώνα και φαίνεται ότι βρισκόταν σε ακμή. Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι ιδρύθηκε από την αυτοκράτειρα Πουλχερία (408-450) και πολλοί από τους ιδρυτές μοναχούς προέρχονταν από το αρχικό μοναστήρι που είχε καταστραφεί από κατολίσθηση. Κατά τον 14ο αιώνα ηγούμενος του μοναστηριού είχε αναδειχθεί ο Γρηγόριος Παλαμάς. Επίσης εγκαταβίωσε σ' αυτό για κάποιο διάστημα ο Πατριάρχης Αθανάσιος Α΄. Ερημώθηκε πολλές φορές από πειρατικές επιδρομές, κυρίως εκ των Αγαρηνών, αλλά απέκτησε σημαντική δύναμη μετά τον 18ο αιώνα. Το καθολικό κτίστηκε το 1810 στη θέση παλαιότερου ναού που κατεδαφίστηκε, ενώ η τοιχογράφηση έγινε από τους Γαλατσάνους ζωγράφους το 1811 και 1818. Το μοναστήρι κατελήφθη από τους Τούρκους κατά την επανάσταση του 1821, όπου υπέστη από τους εισβολείς μεγάλες καταστροφές και το μεγαλύτερο μέρος της αδελφότητας εκτελέστηκε ή αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει. Παλιότερο κτίριο της Μονής είναι η τράπεζα που διατηρεί τοιχογραφίες του 16ου-17ου αιώνα. Εκτός από το καθολικό και την τράπεζα η Μονή διαθέτει μια πολύ καλή συλλογή βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων, από τις οποίες ξεχωρίζει η ψηφιδωτή εικόνα του Χριστού. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει πολλά και σπάνια χειρόγραφα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το υπ' αριθμόν 14 για τις σπάνιες μικρογραφίες του. Μετά τη συνάντηση του Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα και του Πάπα Παύλου ΣΤ΄ στην Ιερουσαλήμ το 1965 οι μοναχοί της Εσφιγμένου έπαψαν να μνημονεύουν τον Πατριάρχη και το 1972 αποχώρησαν από την Ιερά Κοινότητα, το ανώτατο διοικητικό όργανο της αθωνικής πολιτείας, όπως επίσης διέκοψαν την επικοινωνία με τις υπόλοιπες αγιορείτικες μονές και τις ορθόδοξες Εκκλησίες της οικουμένης.

Άξια ενδιαφέροντος

Στη Μονή αυτή αξίζει να δουν οι επισκέπτες το καθολικό με τις τοιχογραφίες των Γαλατσάνων ζωγράφων (1811), στο σκευοφυλάκιο τμήμα της σκηνής του Ναπολέοντα Βοναπάρτη και στην ιστορική βιβλιοθήκη της Μονής τα σπάνια εικονογραφημένα χειρόγραφα. Όμως η κατάσταση των κειμηλίων, του αρχείου και της μονής εν γένει είναι άγνωστη, καθώς οι καταληψίες εμποδίζουν, παράνομα, την είσοδο στη μονή εκπροσώπων της αρμόδιας Εφορίας Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού.

Αδελφότητα

Το 2002 εξελέγη από την Ιερά Κοινότητα νέα αδελφότητα για να επανδρώσει το μοναστήρι, αλλά δεν έχει σταθεί δυνατόν να εγκαταβιώσει σε αυτό, λόγω της συνεχιζόμενης κατάληψης. Για τον λόγο αυτό εγκαταβιεί στις Καρυές. Ο Ηγούμενος διετέλεσε έως την κοίμησή του το 2013 ο Αρχιμανδρίτης π. Χρυσόστομος Κατσουλιέρης. Από το 2013 ο εκλεγμένος ηγούμενος που εγκαθιδρύθηκε από την Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους είναι ο Αρχιμανδρίτης π. Βαρθολομαίος Γαζέτας. Η εκλεγμένη από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους αδελφότητα της Μονής, που λειτουργεί εκτός κεντρικού κτηρίου της μονής, απαρτίζεται από 23 συνολικά άτομα, μοναχούς και εξαρτηματικούς.

Κατάληψη Μονής

Από το 1973 έως και σήμερα, οι παράνομα διαμένοντες στη μονή είναι καθαιρεμένοι και θεωρούνται σχισματικοί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και από κάθε τοπική ορθόδοξη Εκκλησία και Πατριαρχείο, ενώ έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα από την Ελληνική Δικαιοσύνη για πλειάδα αστικών και ποινικών αδικημάτων, μεταξύ των οποίων και για κατάληψη κτηρίων της μονής. Τον Φεβρουάριο του 2017, βουλευτές της Χρυσής Αυγής συμμετείχαν σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας υπέρ της κατοχής της από τους σχισματικούς. Οι καταληψίες παραμένουν στο κεντρικό κτήριο της Μονής με επικεφαλής τον Μεθόδιο Παπαλαμπρακόπουλο.

Δείτε ακόμη

Άγιο Όρος Χρυσόστομος Κατσουλιέρης

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοχώρος Μονής Εσφιγμένου Ιστόχωρος για το Άγιον Όρος